โดย พญ.ชินมนัส ตั้งจาตุรนต์รัศมี

                       ประชาสัมพันธ์ สมาคมแพทย์ผิวหนังแห่งประเทศไทย

หลาย ๆ  คน อาจจะวิตกกังวลเวลาหวีผมหรือสระผม แล้วผมร่วงเป็นกระจุก ไม่ว่าจะเป็นผู้ชาย หรือผู้หญิง ก็แทบจะตกใจ และคงไม่มีใครปฏิเสธว่า “ผม”เป็นปัจจัยหนึ่งในการที่ทำให้คนดูดี ถ้ามีหน้าตาผิวพรรณดีแล้ว ผมยิ่งสวยมีสุขภาพดีด้วย เรียกว่าสวยหรือหล่ออย่างแท้จริงเลยทีเดียวใช่ไหมคะรู้อย่างนี้แล้ว เรามารู้จัก เรื่องของ“ผม” กันสักนิดนะคะ

                คนเรานั้นจะมีเส้นผมทั้งศีรษะประมาณคนละประมาณ 100,000-150,000  เส้น“ผม” ของแต่ละคนจะมีขนาดใหญ่หรือเล็ก ตรงหรือหยิก สีทองหรือสีดำ ขึ้นอยู่กับเชื้อชาติและกรรมพันธุ์ อย่างคนเอเชียอย่างพวกเราจะโชคดีหน่อยที่ผมของเราอาจจะแข็งแรงกว่าคนผิวขาวหรือคนผิวดำ แต่อย่าเพิ่งประมาทไป หากมีการดูแลสุขภาพกายและสุขภาพผมไม่ถูกต้อง เราก็มีเสี่ยงเป็นโรคทางเส้นผมและหนังศีรษะได้เหมือนกัน

                หลายๆคนอาจจะสงสัยว่า ผม ของคนเราเนี่ยร่วงได้อย่างไร จริงๆแล้วเส้นผมเป็นส่วนหนึ่งในร่างกายที่มีการผลิตมากทีเดียว แต่เมื่อพอผลิตแล้วก็มีการหลุดร่วงออกไป โดยการหลุดร่วงของผมขึ้นกับวงจรการเติบโตของเส้นผม ซึ่งสามารถแบ่งได้เป็น 3 ระยะ ดังนี้

                1. ระยะการเจริญเติบโต  หรือ Anagen Phase คือระยะที่ต่อมรากผมจะอยู่ลึกที่สุดในชั้นหนังแท้ โดยมีหลอดเลือดมาหล่อเลี้ยงอยู่มากมาย  และจะใช้เวลาประมาณ 1,000วัน หรือ 3 ปี ในการเจริญเติบโตเป็นเส้นผมเส้นผมทั้งศีรษะประมาณ 85-90%จะอยู่ในระยะการเจริญเติบโตนี้

                2. ระยะหยุดการเจริญเติบโตหรือ Catagen Phase คือ ระยะหยุดการเจริญเติบโต ต่อมรากผมจะหยุดการแบ่งเซลล์ แต่ต่อมรากผมจะมีการค่อยๆเลื่อนสูงขึ้นไปเรื่อยๆโดยทั่วไประยะนี้จะใช้เวลาประมาณ 3 สัปดาห์

                3. ระยะพัก หรือ Telogen Phase ซึ่งเป็นระยะสุดท้ายของเส้นผมเมื่อต่อมรากผมเลื่อนสูงขึ้นจนถึงบริเวณของเซลล์ต้นกำเนิด (Stem cell)แล้ว ผมของคนเราก็จะเข้าสู่ระยะพัก ซึ่งจะเป็นเพียงช่วงสั้นๆประมาณ 100วันหรือ 3 เดือน ทั้งนี้ 10 เปอร์เซ็นต์ของเส้นผมทั้งศีรษะจะอยู่ในระยะพักนี้ ก่อนที่เซลล์ต้นกำเนิดจะส่งสัญญาณให้ต่อมผมเลื่อนลงมาอีกครั้งเพื่อให้มีการสร้างผมใหม่ โดยเส้นผมใหม่ที่สร้างขึ้นใหม่จะดันผมเก่าให้หลุดร่วงไป

                เวลาเราอายุมากขึ้น เคยสงสัยไหมคะ ว่านอกจากผมที่อาจจะหงอกเพิ่มขึ้นแล้ว ผมจะมีเหี่ยวเหมือนหน้าไหม จริง ๆ แล้วผมก็มี “เหี่ยว” เหมือนกันนะคะ เปลือกผมจะเป็นริ้วรอยจากการเสียดสีของหวีที่ ดังนั้นยิ่งหวีผมมากเท่าไหร่ ผมยิ่ง “เหี่ยว” มากเท่านั้นนะค้า ดังนั้นควรเดินทางสายกลางค่ะ นอกจากนี้ความร้อนและสารเคมีที่เราใช้กับเส้นผมนี่แหละเป็นตัวการสำคัญทำให้เปลือกผมเป็นริ้วรอยมากขึ้นเวลาที่เราอายุมากขึ้น นอกจากผมที่เป็นริ้วรอยและหงอกแล้ว ระยะการเจริญเติบโตของผมจะสั้นลง, จำนวนเส้นผมน้อยลงอย่างน้อยๆ 10 เปอร์เซ็นต์  ในช่วง 10 ปีและขนาดเส้นผมเล็กลงเมื่ออายุมากขึ้นค่ะ ทำให้เห็นว่าคนมีอายุมากขึ้น ผมจะบางลงและจะยิ่งเห็นชัดในคนที่มีภาวะผมบางจากพันธุกรรมอยู่แล้ว

การที่เรามีภาวะการเจ็บป่วย, มีความเครียด สูบบุหรี่หรือรับประทานยาบางอย่างอาจจะไปกระตุ้นวงจรให้เร็วขึ้นทำให้มีภาวะผมร่วงมากขึ้นได้ค่ะ พอถึงจุดนี้แล้ว คุณผู้อ่านเริ่มสงสัยแล้วใช่ไหมคะว่า ผมฉันร่วงมากผิดปกติหรือเปล่าหมอขอแอบบอกดังๆไว้นิดนึงนะคะว่า ผมปกติร่วงประมาณวันละ 50-100 เส้นอยู่แล้วค่ะในวันที่สระผม ผมอาจร่วงมากถึง200เส้นได้ ดังนั้นถ้าผมของคุณร่วงไม่ถึงจำนวนดังกล่าวไม่ต้องตกใจไปนะคะ เป็นเรื่องของธรรมชาติ เห็นไหมคะ ว่าเรื่องของ"ผม"เนี่ยกลายเป็น เรื่องสำคัญของ"ฉัน" ทุกคนไปซะอย่างงั้น ขอให้คุณผู้อ่านผมสวยอ่อนวัยและหน้าใสตลอดไปค่ะ